FAQ Opieka nad królikiem

Kilka podstawowych informacji o królikach:

• Królik jest zwierzęciem w 100% roślinożernym.
• Królik musi mieć stały dostęp do wody i siana. Dobrej jakości siano jest pełnowartościowym posiłkiem dla królika. Powinien też dostawać suszone zioła – w pierwszych dniach pobytu królika taka dieta powinna być wystarczająca. Warzywa czy owoce to jedynie dodatek do diety, podobnie jak granulat o dobrym składzie.
• Królik nie powinien jeść ziaren zbóż (pszenicy, owsa, jęczmienia, kukurydzy itd.), suszonego chleba, mieszanek zbożowych, kolb, dropsów i innych kolorowych smakołyków. Nie potrzebuje wapienka ani soli.
• Króliki, tak jak inne zwierzęta, wymagają wizyt u lekarza weterynarii. Powinien to być lekarz specjalizujący się w leczeniu zwierząt egzotycznych.
• Króliki szczepi się na chorobę krwotoczną królików (pomór) i myksomatozę. Króliki można szczepić już od 6 tyg. życia. Przed szczepieniem muszą zostać dokładnie zbadane – nie wolno szczepić zwierząt chorych. Szczepienia powtarza się co roku lub co pół roku, w zależności od zastosowanej szczepionki.
• W odpowiednim wieku królik powinien zostać wykastrowany. Zwykle kastruje się króliki około 5-8 miesiąca życia. Więcej o kastracji w dziale FAQ Kastracja.
• Króliki to zwierzęta stadne. Dobrze, gdy mają towarzysza tego samego gatunku. Oba króliki w parze muszą być po zabiegach kastracji.
• Króliki żyją 8-10 lat, niektóre dożywają 12 lat i więcej.

Sklep zoologiczny

Sklep to najgorszy wybór, jeśli chodzi o kupno królika. Króliki ze sklepów pochodzą z masowych hodowli. Przeważnie są zbyt wcześnie odstawiane od matek, co skutkuje upośledzoną odpornością. Często cierpią na choroby układu oddechowego i pokarmowego, mają pasożyty. Nierzadko zdarzają się wśród takich maluchów wady genetyczne – nieprawidłowo rosnące zęby czy splay leg.

Jeśli kupiłeś królika ze sklepu, koniecznie wybierz się z nim do lekarza weterynarii, który oceni jego stan zdrowia, zbada uzębienie, osłucha. Przed wizytą zbierz trochę bobków do czystego woreczka strunowego albo do pojemnika na kał z apteki. Badanie bobków pod mikroskopem pozwoli ocenić, czy królik nie cierpi na kokcydiozę (chorobę pasożytniczą, powodującą biegunki, wzdęcia i niewydolność wątroby, co może być śmiertelne dla młodego królika) lub nie ma innych pasożytów.

Adopcja

Podobnie jak psy czy koty, króliki można adoptować. W Polsce jest kilka organizacji zajmujących się pomocą niechcianym, porzuconym królikom i adopcjami. Są to:

• Fundacja Azyl dla Królików w Toruniu
• Fundacja Królewska w Warszawie
• Fundacja Przygarnij Królika (Śląsk, Poznań)
• Stowarzyszenie ArbuZ (Bydgoszcz, Solec Kujawski)
• Stowarzyszenie Pomocy Królikom (oddziały w Warszawie, Sopocie, Lublinie, Bytomiu, Krakowie, Wrocławiu, Szczecinie).

Adoptując królika z fundacji/ stowarzyszenia, poznasz jego historię. Często zwierzęta z organizacji są już zabiegach kastracji. Wymagana jest wizyta przedadopcyjna oraz podpisanie umowy. Każda organizacja ma własne zasady adopcji. Zanim adoptujesz królika, możesz zostać domem tymczasowym.

Jeśli w Twojej okolicy nie ma fundacji albo jej oddziału, nie zrażaj się –  organizacje często pomagają w transporcie do innych zakątków kraju.

Można też szukać królików do adopcji w portalach ogłoszeniowych i grupach na Facebooku.

Hodowla

Jeśli chcesz koniecznie królika rasowego, szukaj go w zarejestrowanych hodowlach. Przed zakupem odwiedź hodowlę osobiście – jeśli hodowca nie ma nic do ukrycia, powinien taką wizytę umożliwić.

Pamiętaj, że wiele królików w typie danej rasy przebywa również w fundacjach i stowarzyszeniach.

Królik z takiej hodowli również powinien być od razu po zakupie przebadany przez lekarza weterynarii. Jeśli hodowca twierdzi, że zwierzę było szczepione, powinien udostępnić książeczki albo karty z naklejkami z fiolek użytych szczepionek.

Jeśli kupiłeś królika w sklepie zoologicznym lub w hodowli, koniecznie wybierz się z nim do lekarza weterynarii na przegląd. Podobnie zrób, gdy królika wziąłeś z prywatnego ogłoszenia. Warto też zebrać bobki do badania na obecność pasożytów. Pamiętaj, aby lekarz weterynarii był specjalistą nie tylko od małych zwierząt (psów i kotów), ale też od zwierząt egzotycznych i nieudomowionych.

Królika należy zaszczepić, jeśli nie masz dowodów, że był szczepiony (wpis w książeczce z nalejką).

Królik, tak jak każde inne zwierzę, bywa uciążliwy. Wiele z zachowań królików sprawia, że są oddawane czy porzucane. Jeśli jednak zrozumiesz króliczą naturę, będziesz też wiedział, jak radzić sobie z tymi niedogodnościami. Poniżej znajdziesz listę najczęstszych problemów, jakie stwarzają króliki, a także sposoby na ich rozwiązanie.

• Króliki mogą gryźć kable, ściany, tapety, meble – powodują to ich stale rosnące zęby i nuda. Kable można zabezpieczyć peszlami i osłonami dostępnymi w marketach budowlanych. Z nudą można walczyć dając królikowi bezpieczne rzeczy do gryzienia – gałązki, drewno, wiklinę, szare kartony. Często zapędy niszczycielskie niweluje też zorganizowanie królikowi towarzysza tego samego gatunku (oba muszą być wykastrowane).
• Króliki, zwłaszcza niekastrowane samce, potrafią wydzielać nieprzyjemny zapach – ta niedogodność mija zwykle po kastracji. Pomaga też codzienne sprzątanie kuwety.
• Króliki, również głównie niekastrowane samce, potrafią sikać na ściany i na opiekuna – tutaj również pomaga kastracja.
• Królik nie lubi być brany na ręce ani trzymany na kolanach – taka jest natura królika, niestety nie da się tego “naprawić”. Jedyne co można zrobić, to po prostu nie podnosić królika, jeśli nie ma takiej konieczności. Najlepiej, aby do zabawy z królikiem, opiekun siadał lub kładł się na podłodze.

Klatka dla jednego królika powinna mieć przynajmniej 100, a najlepiej 120 cm długości. Niezależnie od wielkości klatki, królik powinien biegać wolno co najmniej kilka godzin dziennie. Zastanów się, czy zamiast klatki, nie lepiej kupić lub zbudować kojec albo zagrodę (dla królika miniaturowego minimum to 80 cm wysokości, dla królika dużej rasy 100 cm wysokości).

Klatka dla dwóch królików powinna mieć co najmniej 120 cm długości. Dobrze, gdy jest jeszcze większa, gdyż więcej przestrzeni oznacza mniej konfliktów.

Klatka lub kojec powinny być tak ustawione, aby umożliwiały królikowi swobodne wychodzenie i powrót.

Dna klatki nie wysypuj żwirkiem ani trocinami. Żwirek jest zbyt twardy dla pokrytych futrem króliczych łapek, zaś trociny źle wpływają na układ oddechowy królika. Żwirek drewniany, słomiany lub celulozowy powinien znajdować się wyłącznie w dodatkowej plastikowej kuwecie, która służyć będzie królikowi za toaletę. Na dnie klatki może pozostać goły plastik. Można też włożyć do niej kocyk albo ręcznik. Królik zapewne będzie go przekopywał i darł, może też go osikać – niestety musisz się liczyć z taką ewentualnością.

Królik nie musi mieszkać w klatce. Może mieć również kojec (kojec musi mieć co najmniej 80 cm wysokości, dla królika rasy dużej 100 cm lub krytą górę) lub żyć bezklatkowo. Ważne jest wówczas odpowiednie zabezpieczenie mieszkania przed króliczymi zębami – zabezpieczenie kabli, zabranie kwiatów doniczkowych poza zasięg królika, odgrodzenie stref, do których nie chcemy, aby królik miał dostęp.

Oprócz klatki lub kojca potrzebna będzie kuweta (może być prostokątna kocia albo narożna), miseczki (najlepiej ciężkie ceramiczne, których królik nie przewróci), paśnik na siano, polarowy kocyk lub ręczniki. Należy mieć także żwirek drewniany, słomiany, celulozowy lub inny odpowiedni dla królików, którego używa się wyłącznie w kuwecie.

Z pokarmu powinieneś mieć siano, suszone zioła (np. babkę albo mniszek), smakołyki (np. korzeń mniszka lub cykorii), ewentualnie granulat odpowiedni do wieku i potrzeb królika.

Ciężka, cermiczna miska będzie zawsze lepsza niż poidło, ponieważ królikowi łatwiej się pije wodę w naturalnej pozycji. Ponadto króliki wypijają więcej wody korzystając z miseczek, co ma korzystny wpływ na ich nerki. Łatwiej też utrzymać czystość miski niż poidła. Jednak niektóre króliki lubią pić z poidła albo notorycznie wylewają wodę – ostateczna decyzja należy więc do opiekuna.

Przede wszystkim na tyle dużą, aby królik mógł w niej swobodnie się obrócić. Najlepsze są klasyczne, prostokątne kuwety dla kotów, ale można też kupić większą kuwetę narożną.

Niektórzy opiekunowie wybierają kuwety przesiewowe, w ktrych bobki zostają na kratce a mocz spływa pod spód, na żwirek. Zanim jednak taką kuwetę kupisz, najlepiej, aby królik przyzwyczaił się do korzystania ze zwykłej i załatwiania się bezpośrednio na żwirek. Ewentualnie zdemontuj na początek kratkę przesiewową.

Do kuwety najlepszy będzie żwirek drewniany, nieklejony pellet opałowy albo żwirek z celulozy.

Nie używaj trocin (są pylące i podrażniają drogi oddechowe, dodatkowo nie sprzyjają utrzymaniu czystości) oraz kocich żwirków silikonowych albo zbrylających (są niebezpieczne w przypadku zjedzenia przez królika).

Króliki jako łagodne zwierzęta roślinożerne, narażone na ataki drapieżników, z natury nie lubią być brane na ręce. Kojarzy im się to z porwaniem przez drapieżnika, dlatego reagują lękiem i agresją. Najczęściej kopią, wierzgają, mogą dotkliwie ugryźć. Jeśli nie musisz, po prostu nie podnoś królika. Najlepiej bawić się z królikiem z poziomu podłogi, podając mu smakołyki z ręki, pozwalając się obwąchiwać.

Klatka lub kojec powinny umożliwiać królikowi swobodne wchodzenie i wychodzenie, tak aby nie trzeba było go z nich wyjmować.

W wieku około 3-4 miesięcy króliki wchodzą w burzliwy okres dojrzewania. Hormony płciowe zaczynają sterować ich życiem. W tym czasie królik może być terytorialny (broni swojej klatki lub kącika), pobudzony (królik kopuluje z nogą opiekuna, wydaje bzyczące dźwięki, biega wokół nóg opiekuna, znaczy moczem opiekuna i ściany), a nawet agresywny. Jego mocz i bobki zaczynają wydawać nieprzyjemny zapach. To znak, że czas zacząć myśleć o kastracji. Więcej na ten temat w dziale FAQ Kastracja.

Jest na to tylko jedna rada: królika domowego należy wykastrować, niezależnie od płci. Na zabieg umawiamy się z doświadczonym lekarzem weterynarii.

Więcej o kastracji w dziale FAQ Kastracja.

Jest to typowe zachowanie samicy będącej w ciąży urojonej, o ile nie miała kontaktu z samcem – wtedy może być to objaw faktycznej ciąży i zbliżania się porodu. Im częściej samiczkę dotykają takie ciąże urojone, tym większe jest prawdopodobieństwo zachorowania na choroby układu rozrodczego. Jedyną profilaktyką jest w tej sytuacji kastracja samiczki (od 6-8 miesiąca życia).

Jeśli samiczka zbudowała gniazdo, nie należy go niszczyć, tylko poczekać aż ciąża urojona się skończy. Można podawać też króliczce zioła o działaniu uspokajającym takie jak melisa, rumianek, pokrzywa.

Niektóre króliki od razu łapią do czego służy kuweta, inne trzeba korzystania z kuwety nauczyć. Najlepiej postawić kuwetę w miejscu, które królik sam wybrał sobie do załatwiania potrzeb. Jeśli królik nasika w innym miejscu, wycieramy mocz ręcznikiem papierowym i wrzucamy ręcznik do kuwety. Czynność powtarzamy jak najczęściej. Podobnie robimy z bobkami – również wrzucamy je do kuwety. Warto także powiesić nad kuwetą paśnik z sianem.

Zwykle w uczeniu czystości pomaga zabieg kastracji.

Z królikiem najlepiej bawić się z poziomu podłogi, podając mu z ręki smakołyki, pozwalając się obwąchiwać i poznawać.

Najlepiej, gdy zabawki dla królików wykonane są z naturalnych, jadalnych dla królika materiałów: nielakierowanego drewna, nielakierowanej wikliny, trawy morskiej, szarego kartonu. Dobrze, jeśli królik ma swój domek lub tunel, w którym może się schować. Jeśli nie mamy drewnianego czy wiklinowego domku, wystarczy zwykły, szary, nieklejony karton z wyciętym wejściem – królik może go nawet podgryzać, nic się mu nie stanie.

Króliki lubią się bawić także kulkami ze smakołykami w środku, zrobionymi z wikliny lub innych naturalnych włókien. Takie zabawki pozwalają im zaspokoić naturalną potrzebę szukania.

Króliki to nie są zwierzęta “spacerowe” – wiele z nich nie przepada za szelkami, na zewnątrz czują się niepewnie, są zestresowane. Nic dziwnego – króliki to łagodne zwierzęta, narażone na ataki drapieżników, dla których czujność i szybka ucieczka w naturze są warunkiem przetrwania. Dzikie króliki nie odchodzą zwykle daleko od swoich nor, aby w razie niebezpieczeństwa jak najszybciej do nich czmychnąć.

Najbezpieczniej jest zorganizować królikowi zamknięty wybieg na zewnątrz. Najlepiej sprawdzają się w tym przypadku rozkładane kojce. Taki wybieg powinien znajdować się częściowo w cieniu lub mieć osłonę przed słońcem. Dobrze też zostawić wewnątrz transporter lub domek, do którego królik mógłby się schować. Na działce czy w ogrodzie można wypuszczać królika wówczas, gdy ogrodzenie jest z podmurówką (króliki łatwo przekopują się i przeciskają pod siatką).

Króliki w naturze żyją w stadach złożonych nawet z kilkudziesięciu osobników. Dzielą nory oraz ostrzegają się przed niebezpieczeństwem podczas żerowania.

W warunkach domowych coraz więcej osób decyduje się na dwa króliki, które wspierają się nawzajem, razem spędzają czas i silnie przywiązują się do siebie. Oba króliki domowe muszą być wykastrowane, aby możliwe było trwałe zaprzyjaźnienie oraz, oczywiście, aby się nie rozmnażały.

W przypadku królików najtrwalsze i najbardziej zgodne pary stanowią zwykle pary mieszane: samiec i samica. Dwie samiczki czy dwa samce potrafią toczyć walki, mimo zabiegów kastracji, choć zdarzają się też zgodne związki w jednopłciowych konfiguracjach. Oczywiście w parach i stadach domowych wszystkie króliki muszą być po zabiegach kastracji.

Nie zawsze jest tak, że dwa króliki od razu przypadają sobie do gustu. Konflikty zdarzają się najczęściej wówczas, gdy do osobnika, który czuje się panem swojego terenu, dołącza drugi – nowy.

Początkowe bójki, skubanie, gonitwy i próby dominacji poprzez kopulację, to standardowy sposób królików na poznanie się i ustalenie hierarchii. Jeśli króliki nie gryzą się do krwi i nie sczepiają tak, że nie można ich rozdzielić, nie ma powodów, aby przerywać zaprzyjaźnianie. Czasem pomaga, gdy opiekun wyjdzie z pokoju i pozwoli królikom na swobodę kontaktu.

Królików nie należy zaprzyjaźniać wkładając je do małej klatki i zostawiając bez nadzoru. Takie spotkanie może się skończyć ciężkim poturbowaniem.

Dwa króliki powinny mieć klatkę o długości co najmniej 120 cm, a jeszcze lepiej większy kojec.

Zanim się zaprzyjaźnią, dobrze jest mieć dwie klatki albo inną możliwość odseparowania jednego królika.

Czasem wystarczy zabranie jednego z królików do weterynarza, by zaczęły się bójki. Dlatego jeśli masz dwa króliki, a tylko jeden wymaga leczenia, zabieraj do gabinetu oba – dla ich związku będzie to znacznie korzystniejsze niż rozdzielanie nawet na godzinę czy dwie.

Często walki u wcześniej zaprzyjaźnionych królików związane są z chorobą lub osłabieniem jednego z nich – wówczas ten silniejszy będzie pastwił się nad słabszym.

Walki w zgodnej parze może sprowokować też wprowadzenie do stada nowego osobnika albo przyniesienie na sobie zapachu innych królików.

Oczywiście, że tak! Natomiast należy pamiętać, że wiele zależy od konkretnych egzemplarzy. Jedne króliki będą bardzo bojaźliwe i nigdy nie będą czuły się dobrze w towarzystwie kota, który jest przecież drapieżnikiem. Niektóre psy mogą reagować na królika nadmiernym entuzjazmem i stresować uszatego (tu należy podjąć się odpowiedniego wyuczenia psa – jest to łatwiejsze niż zniwelowanie naturalnego stresu u królika).

Króliki w zasadzie nie przenoszą żadnych chorób niebezpiecznych dla kotów i psów i na odwrót. Jedyne, co zwierzęta mogą podłapać od siebie nawzajem, to pasożyty zewnętrzne lub grzybica. Choroby wirusowe królików nie są groźne dla psów i kotów.

Królik nie powinien mieszkać razem z kawią domową (świnką morską). Kawie są wrażliwe na encephlitozoon cuniculi – pierwotniaka, którego częstym nosicielem jest królik. U kawii zachorowanie na tę chorobę ma ciężki przebieg, bardzo trudny do leczenia. Ponadto są to dwa zupełnie różne gatunki, o różnych potrzebach społecznych i żywieniowych.